Obezitenin Nedenleri

Obezite sağlık açısından büyük risk yaratan ve çağın en hızlı yaygınlaşan hastalıklarının başında gelmektedir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) obeziteyi, vücutta anormal ölçüde aşırı yağ birikimi olarak tanımlamaktadır. Kötü beslenme alışkanlıkları ve hareketsiz yaşam obezitenin nedenleri arasında en başta yer almaktadır.

Aşırı kilo ve obezite birçok farklı hastalığı da beraberinde getirmesi bakımından son derece ciddi bir global sağlık sorunu olarak kabul edilmektedir. Obezite; tip 2 diyabet, kalp ve damar rahatsızlıkları, yüksek tansiyon, uyku apnesi ve bazı kanser türleri gibi bir dizi hastalık için önemli bir risk faktörü yaratmaktadır.

Obezite nedir?

Obezite basit tabiri ile kişinin yakabildiğinden çok daha fazla kalori alması durumudur. Obezitede en önemli belirleyici vücut kitle indeksidir (VKİ). Vücut kitle indeksi; bir kişinin kilogram cinsinden kilosunun, metre cinsinden boyunun karesine bölünmesi ile elde edilmektedir. Dünya Sağlık Örgütü’nün değerlendirmelerine göre;

VKİ’si 30 veya daha fazla olan kişiler genellikle obez olarak kabul edilmektedir.

VKİ değeri 25-30 arasında olan kişiler ise fazla kilolu sınıfına girmektedir.

VKİ’si 40 ve üzerinde olan hastalar ise morbid obez veya ileri derecede obez tanısı almaktadır.

Obezitenin nedenleri nelerdir?

Obeziteye neden olan birçok farklı unsur bulunmaktadır. Kişinin günlük aktivitelerle yakabildiğinden çok daha fazla kalori alması ve zamanla bu ekstra kalorilerin toplanarak kiloya dönüşmesi obezite denilen hastalığa yol açar.

Obezitenin nedenleri ise şu şekilde sıralanabilir:

• • Sağlıksız beslenme: Yağ ve kalorisi yüksek yiyeceklerle (fast food, işlenmiş gıdalar, şekerli gıdalar vb.) beslenme zamanla vücutta kilo birikimine yol açar.
  • Hareketsiz yaşam: Fiziksel aktivite ve egzersiz içermeyen bir yaşam tarzı, kilo alımının önemli bir nedenidir.
  • Genetik miras: Vücudun yiyecekleri işleme ve yağ depolama sistemini etkileyen genetik yapıya sahip olan kişiler kilo almaya daha yatkındır.
  • Uyku problemleri: Yeterince uyumamak, kişinin aç hissetmesini ve özellikle yüksek kalorili yiyecekleri istemesini sağlayan hormonal değişikliklere neden
  • Yaşlanma: Yaşlandıkça eskiye oranla metabolik hızımız düşer ve kas kütlemiz de azalır. Buna kötü beslenme de eklendiğinde kilo alımı kolaylaşabilmektedir.

• Hamilelik: Kimi kadınlar hamilelik sırasında aşırı kilo almakta ve sonrasında da bu kiloları vermekte zorlanmaktadır. Bu durum zamanla obeziteye yol açabilir.
• Sağlık sorunları: Bazı tıbbi durumlar da, insanların normalden daha çok ve hızlı kilo almasında rol oynayan etmenler arasındadır. Örneğin prader-willi sendromu, cushing sendromu, hipotiroidi, osteoartrit ve kadınlarda görülen polikistik over sendromu gibi hastalıklar obezitenin nedenleri arasında yer almaktadır.

Obezitenin olası sonuçları nelerdir?

Obezite, vücutta fiziksel değişikliklere neden olmasının yanı sıra bir dizi ciddi ve yaşamı tehdit eden riski de beraberinde getirmektedir. Aşırı kilo ve obezite nedeniyle her yıl en az 3.4 milyon hasta hayatını kaybetmektedir ve bu rakamın yükselişte olduğu da bilinen bir gerçektir.

Obezitenin insan sağlığına etkileri nelerdir?

Obezitenin; tip 2 diyabet, kalp hastalıkları, yüksek tansiyon, meme ve kolon gibi kanser türleri, inme,

safrakesesi rahatsızlığı, karaciğer yağlanması, yüksek kolestorol, uyku apnesi, solunum problemleri, artrit ve kısırlık gibi birçok hastalıkla direkt olarak ilişkisi bulunmaktadır.

Obezite yaşam kalitesini olumsuz etkilediği için depresyon gibi ciddi psikolojik rahatsızlıklara da neden olabilmektedir.

Obezite nasıl önlenir?

Yaşam alışkanlıklarında değişiklikler yaparak ve bu değişikliklere uyarak obezitenin önüne geçilebilir.

Kötü yağlardan zengin bir beslenme yerine iyi yağları tercih etmek,

Daha az işlenmiş ve şekerli gıda tüketmek,

Sebze ve meyveden zengin bir diyet uygulamak,

Lifli besinleri tüketmek,

Düşük glisemik indekse sahip gıdaları tercih etmek,

Aile ve yakın çevrenin de bu yeni yeme alışkanlıklarını desteklemesi,

Düzenli fiziksel aktiviteyi ihmal etmemek,

Stresten kaçınmak gibi basit ama etkin adımlarla obezite önlenebilir.

Obezite nasıl tedavi edilir?

Vücut kitle indeksi 30’un üzerindeki kişiler obezite hastası olarak kabul edilmektedir. İyi haber ise; obezite tedavisi mümkün olan bir hastalıktır.

Hekim kontrolünde sunulan tedavi seçenekleri 3 ana başlıkta ele alınır. Yaşam tarzı ve davranışlarda değişiklik, ilaç tedavisi ve kilo kaybı ameliyatıdır.

Obezite tedavisinde ilk adım yaşam tarzı düzenlemesidir. Hekimin ve diyetisyenin belirlediği hastaya özel beslenme programı ile birlikte günlük egzersiz planı devreye alınır. Ayrıca zararlı alışkanlıkların da bırakılmasıyla hasta yavaş yavaş kilo vermeye başlar.

İkinci adım ise ilaç tedavisidir. Hekim tarafından reçete ile verilen kilo kaybı ilaçları yaşam programına ek olarak kullanılabilmektedir.

Üçüncü adımda ise cerrahi uygulamalar gelir. Obezitenin tedavi edilmesinde her ne kadar ilk iki adım önemli olsa da, bariatrik cerrahi en hızlı ve başarılı sonuç veren yöntemdir. Hastanın genel durumu, sağlığı, yaşı, kilosu gibi etmenler göz önünde bulundurularak farklı cerrahi yöntemler tercih edilebilmektedir. Günümüzde en sık ve yaygın uygulanan bariatrik cerrahi yöntemleri tüp mide ameliyatı (gastrik sleeve), gastrik bypass ve mide kelepçesidir. Hekimler hastalarına bu yöntemler hakkında detaylı bilgi vermektedir.