Obezite Nasıl Ölçülür

Obezite, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de en ciddi sağlık sorunlarının başında gelmektedir. İnsan vücuduna olan etkilerinin yanı sıra birçok hastalığın da meydana gelmesine zemin hazırlayan obezite, tedavi edilmediği takdirde ölümcül sonuçları olan bir hastalıktır. Yetişkin obezitesinde Avrupa’da birinci sırada yer alan ülkemizde 20 milyonu aşkın obez olduğu, daha fazlasının ise aşırı kilolu sınıfına girdiği tahmin edilmektedir. Obezite nasıl ölçülür sorusunun cevabı ise vücut kitle indeksinde saklıdır.

Vücut kitle indeksi (VKİ) bireyin kilosunun boyunun karesine bölünmesi ile elde edilen bir rakamdır. Dünya Sağlık Örgütü’nce (WHO) normal, fazla kilolu, obez, morbid obez gibi değerlendirmelerin yapılabilmesi için standart veri aralıkları belirlenmiştir.

Obezite nedir ?

Obezite en basit tabiri ile vücutta anormal ve aşırı yağ birikimidir. İnsanların sağlıklı bir bedene sahip olabilmeleri için, günlük olarak aldıkları enerji ile tükettikleri enerjinin dengede olması esastır. Bu denge bozulduğunda ise kilo problemleri baş gösterir.

Alınan enerji tüketilen enerjiden çok daha fazla olduğunda vücutta yağ birikimi başlar ve bunun önüne geçilemediğinde de zamanla obezite meydana gelir.

Obezitenin en temel nedenleri; kötü ve sağlıksız beslenme, aktif olmayan bir yaşam, genetik yatkınlık, farklı sağlık problemlerinin yol açtığı hormonel sorunlar, kullanılan ilaçların yan etkileri olarak sıralanmaktadır.

Vücut kitle indeksi nasıl hesaplanır?

Obezitenin teşhis edilmesinde vücut kitle indeksi; yani kilo boy hesabı temel alınmaktadır. Kısaca VKİ olarak adlandırılan vücut kitle indeksi, kişinin kilogram cinsinden ağırlığının metre cinsinden boyunun karesine bölünmesi ile hesaplanır.

VKİ değeri 18.5 altında olan kişiler zayıf, 18.5-24.9 arasında olanlar ise normal kiloda kabul edilir.

25-29.9 arası VKİ değerlerine sahip kişiler ise fazla kilolu olarak tanımlanmaktadır.

Peki obezite nasıl ölçülür, obezite tanısı için esas alınan değerler hangileridir?

Kg/m² hesabına göre obezite değerleri şu şekildedir:

• 30-34.9 arası: I. derece obez
• 35-39.9 arası: derece obez
• 40 ve üzeri: Morbid obez (ileri derece obez)

Obezitenin seviyesinin belirlenmesinde; VKİ değerinin yanı sıra, yağın vücutta toplandığı ve dağıldığı bölgeler de önemli kabul edilmektedir. Bu noktada özellikle karın ve bel bölgesindeki yağlanma miktarı kritiktir. Zira yağın karın bölgesi ve iç organlarda birikmesi beraberinde insülin direncini getirmektedir. Bu durum ise tip 2 diyabet, kalp hastalıkları, hipertansiyon gibi hastalıklarla yakından ilişkilidir.

Dünya Sağlık Örgütü, kadınlarda bel/kalça oranının 0.85, erkekler de ise 1.0 ve üzerinde olmasını android tip obezite olarak sınıflandırmaktadır.

Sadece bel çevresi ölçümü sonucunun ise erkeklerde 94 cm ve üstü, kadınlarda 80 cm ve daha fazla olması obezite teşhisinde etkili bir veri olarak kabul edilmektedir.

Obezitenin tedavi yöntemleri nelerdir?

Kilo problemleri yaşayan hastaların obezite nasıl ölçülür sorusundan sonra en çok merak ettikleri bir diğer konu başlığı ise obezitenin nasıl tedavi edildiğidir.

Obezite tedavisi farklı yöntemleri içermektedir. Bu yöntemler genelde başarılı sonuçlar elde edilene kadar adım adım ele alınmaktadır.

Hekim ve diyetisyen kontrolünde sürdürülen hastaya özel diyet ve egzersiz programlarını içeren yaşam değişiklikleri tedavi yöntemlerinden ilkidir. Bununla birlikte hekimin uygun gördüğü şekilde, kilo vermeye yönelik ilaç tedavisi de uygulanabilmektedir.

Bu iki adımdan sonuç alınamadığı durumlarda ise obezite cerrahisi devreye girmektedir.

En yaygın cerrahi yöntemler; tüp mide ameliyatı (gastrik sleeve), gastrik bypass ve mide kelepçesidir.

Bu üç yöntemin yanı sıra endoskopik olarak uygulanan mide balonu da kilo kaybı için alternatif bir seçenektir.

Obezite ameliyatı hastaların hızlı ve başarılı bir şekilde kilo verebilmelerini sağlayan etkin bir yöntemdir. Ancak bu ameliyat zayıflamak isteyen herkes için uygun değildir.

Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de obezite ameliyatı için belirli kriterler bulunmaktadır:

VKİ’si 30 ve 39.9 arasında olan obezite hastaları,

VKİ’si 40 ve üzerinde olan ileri derecede obez hastalar,

VKİ değerlerinin yanı sıra tip2 diyabet, yüksek tansiyon, kalp rahatsızlıkları, uyku apnesi gibi ciddi sağlık problemleri olan hastalar ameliyat için uygun kabul edilmektedir.

Obezite tedavisindeki tüm bu yöntemlere ek olarak önemli bir diğer konu ise hastanın tedavi olma konusundaki ciddiyeti ve istekliliğidir. Obezite hastaları mutlaka yaşam alışkanlıklarında ciddi değişiklikler yapabilmeli ve bu değişiklikleri sürdürülebilir kılmalıdır.

Her hasta kilo vermek ve sağlığına kavuşmak ister ancak bunu sağlamak için tıbbi yöntemlerin yanında hastanın da üzerine düşen sorumlulukları (hekim tavsiyelerine uyma, kontrolleri aksatmama, doğru ve sağlıklı beslenme, fiziksel aktivite, zararlı alışkanlıklardan kaçınma vb.) yerine getirebilmesi önemlidir.