Kilo vermeye yardımcı olmak amacıyla midenin küçültülmesini ve sindirim sisteminde değişiklik yapılmasını içeren uygulamalara bariatrik cerrahi adı verilir. Bariatrik cerrahi, günümüzde obezitenin en etkin tedavi yöntemi olarak kabul edilmektedir. Diyet ve egzersiz gibi yöntemlerin işe yaramadığı durumlarda ve aşırı kilodan dolayı tip 2 diyabet, kalp rahatsızlıkları, uyku apnesi gibi ciddi sağlık sorunları yaşayan hastalarda uygulanmaktadır.

Obezite cerrahisi olarak da bilinen bariatrik cerrahi yöntemlerinden bazıları hastanın yiyebileceği besin miktarını sınırlar, bazı yöntemler de vücudun besin maddelerini emme yeteneğini azaltır. Kimi durumlarda ise her iki yöntem bir arada gerçekleştirilebilmektedir.

Obezite ve metabolik hastalıklar cerrahisi olarak da bilinen bariatrik cerrahi uygulamaları arasında en yaygın ve başarılı sonuç veren yöntemler şu şekilde sıralanır:

Gastrik bypass,

Tüp mide veya mide küçültme ameliyatı (sleeve gastrektomi),

İntragastrik balon (mide balonu),

Gastrik bant (mide kelepçesi).

Bariatrik cerrahi yöntemleri nasıl uygulanır?

Tüp mide ameliyatı: Diğer adıyla mide küçültme operasyonunda, midenin hacmi küçültülerek hastanın az gıda ile tok hissetmesi ve bu şekilde de kilo vermesi amaçlanır. Cerrahi işlemle midenin açlık hormonu salgılayan kısmı da dahil olmak üzere belli bir bölümü çıkartılır. Geriye tüp şeklinde bir mide bırakıldığı için bu yöntem tüp mide ameliyatı olarak adlandırılmaktadır. Laparoskopik yöntemle yapılan bu operasyondan kısa süre sonra hastalar günlük rutinine geri dönebilmektedir. Başarılı geçen bir operasyonun ardından hasta, hekimin ve beslenme uzmanının önerdiği diyet ve yaşam tarzı programına uyduğu takdirde, kilo fazlasının yüzde 80-90’ını birkaç yıl içinde verebilmektedir.

Gastrik Bypass: Bu cerrahi yöntemde, midenin büyük bir bölümü by-pass edilir. Böylece küçük bir hacme sahip bir mide oluşturularak ince bağırsaklara dikilir. Gastrik by-pass ile bilinçli olarak emilim bozukluğu yaratılmaktadır. Bu işlem sonrasında hastaya ihtiyaç duyduğu vitamin ve mineral takviyesi verilir. Genellikle hasta en geç 1 hafta içinde hastaneden taburcu olur.

Gastrik Bant: Mide kelepçesi olarak da bilinen bu yöntemde, yemek borusu ile midenin birleştiği noktaya ayarlanabilir silikon gastrik bant takılır ve bu şekilde kişinin yemek miktarı azaltılır. Laparoskopik yöntemle küçük kesilerden girilerek yapılan bu cerrahi işlemden sonra hasta kısa sürede günlük yaşamına geri döner. Hekimin ve diyetisyenin hazırladığı programlara uyduğu takdirde hasta yaklaşık 2 yıl içinde fazla kilolarının yüzde 60 ila yüzde 80’ini kaybedebilir.

İntragastrik balon uygulaması: Mide balonu adı da verilen bu uygulama cerrahi değil endoskopik bir yöntemdir. Genel anestezi gerekmeden ve yatışa gerek kalmadan mide içerisine yerleştirilen balon ile midenin hacmi küçültülerek toktuk hissi sağlanır. Ancak balon 6-12 ay arasında midede kalabilmektedir.

Kimler ameliyat olmaya uygundur?

Genel olarak bariatrik cerrahi yöntemleri:

18-65 yaş arasında olan,

Vücut kitle indeksi (VKİ) 40 veya daha yüksek olan morbid obez tanılı hastalar,

VKİ’si 35 ila 39.9 olan obezite hastaları,

Tip 2 diyabet, yüksek tansiyon veya şiddetli uyku apnesi gibi kiloyla ilişkili ciddi hastalıkları bulunanlar,

Bazı durumlarda da, VKİ’si 30 ila 34 aralığında olan ancak kilo ile ilgili ciddi sağlık sorunlarına sahip hastalar için uygundur.

Ancak unutulmamalıdır ki bariatrik cerrahi, aşırı kilolu olan herkes için uygun değildir. Hastalar mutlaka bu tip ameliyatlar öncesinde kapsamlı bir tarama ve tetkik sürecinden geçmelidir. Ayrıca bu hastaların ameliyat öncesi ve ameliyat sonrası mutlaka sağlıklı bir yaşam tarzını benimsemek için kalıcı değişiklikler yapmaya istekli olmaları gerekmektedir.

Obezite ameliyatları ne gibi riskler içerir?

Her ameliyatın kendine özgü avantajları ve dezavantajları vardır. Bariatrik cerrahi operasyonlarında da kısa veya uzun vadede potansiyel sağlık riskleri doğabilmektedir.

Bunlar sırasıyla; aşırı kanama, enfeksiyon kapma, anestezi kaynaklı olumsuz reaksiyonlar, solumun problemleri, kan pıhtıları, gastrointestinal sistemde meydana gelebilecek sızıntılar ve nadiden de ölümdür.

Risklerin minimize edilebilmesinde, obezite cerrahının alanındaki deneyimi ve bilgisi ile hastanenin donanımı etkili olmaktadır.

Hasta için en uygun ameliyat yöntemine nasıl karar verilir?

Obezite ve morbid obezite tanısı almış hastalar için hem tüp mide ameliyatı hem de gastrik bypass yöntemleri tercih edilebilir. Ancak doğru yönteme karar verilmesi için hastanın sağlık geçmişi, mevcut koşulları ve beklentileri göz önünde bulundurulur.

Günümüzde obezite cerrahları, minimal invaziv teknikler kullanarak neredeyse tüm bariatrik cerrahi prosedürlerini gerçekleştirebilmektedir. Bu da daha küçük kesiler ve daha hızlı iyileşme anlamına gelmektedir.